Sozen, IlyasUslu, KamilOngel, Volkan2014-06-302014-06-3020111303-5495Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:10 Sayı:19 Bahar 2011 s.89-107Rantiyeci Devlet Teorisine göre; ülke gelirlerinin yüzde 40’tan fazlasını ülke dışından ve tek kaynaktan sağlaması, o ülkenin rantiyeci bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Doğal kaynak rantı, dünya genelinde en fazla Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinde temin edilmektedir. Bu çalışmada, MENA bölgesindeki doğal kaynaklardan (petrol, doğalgaz v.b.) elde edilen rantın, iktisadi ve siyasi etkileri ele alınmaktadır. MENA ülkelerindeki doğal kaynak rantının etkileri, doğal kaynak fiyat artışlarının ve düşüşlerinin yaşandığı dönemlerde politik ekonomi modellere göre karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Karşılaştırmalı analizde MENA ülkeleri rantiyeci ve rantiyeci olmayan ülkeler olarak iki gruba ayrılmıştır. Rantın ülkeler üzerindeki etkileri; sosyo-ekonomik gelişim, iktisadi özgürlük ve sosyal devlet uygulamaları gibi göstergelerle incelenmiştir. Ortadoğu’da yer alan rantiyeci devletlerin kurumsal yapıları, günümüzde de, İbn-i Haldun’un sözünü ettiği asabiyetçilik (sosyal dayanışma) anlayışına dayanmaktadır. Kurumsal yapının değişmesi için, toplumsal olarak girişimci bir anlayışı ortaya çıkaracak politikaların uygulanması gerekmektedir.trOrtadoğu ve Kuzey AfrikaRantRantiyeci Devlet TeorisiPolitik Ekonomi ModellerArticle