Fatih Harbiye, Mesihpaşa İmamı ve Garipler Sokağı Romanlarında Fatih Semti’nin Mekan Algısı
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yeryüzündeki tüm doğal oluşumlar bir mekân kavramının içinde yer alır ve onunla ölçümlenir. Mekân nesnelerin var olma şartı ise hem epistemolojik hem de ontolojik bir değer taşımaktadır. Bu bağlamdaki mekân değerlendirmesi, fenomolojik bir değerlendirme olacaktır. Mekânsal algı ilk etapta görme merkezli olsa da sesler, kokular, dokular hatta tatların meydana getirdiği bir bütündür. Bu durumda mekân Öklid geometriden ayrılarak insan ile olan ilişkisi üzerinden ele alınır. İnsanlar mekanları şekillendirirken kimi zaman da mekanlar insanları şekillendirmektedir. Edebi yazınlardan çıkarttığımız imgelemler de bize mekân okumalarında yol gösterici olmaktadır. Mekânın toplum ve fertler üzerindeki etkisi yüzyıllar boyunca hikâye ve romanlara yansımıştır. İstanbul’un en eski yerleşim semti olan Fatih üzerine de pek çok edebi yazın mevcuttur. Romanlardan mekân analizleri, genel olarak edebiyatçıların ve sosyologların ilgisini çekerken; bu çalışmada edebi yazınlardan mimarlık mesleğinin desteğini alarak Fatih’in algısal mekân analizi yapılmaya çalışılmıştır. İlk olarak Peyami Safa’nın “Fatih Harbiye” kitabı üzerinde durulacaktır. Romanda geleneksel yaşam tarzı ile modern yaşam arasında bocalayan bir genç kız ile çevresinde geçen olaylar anlatılmaktadır. Burada Fatih eski mahalleleri ile zihinlerde gelenekselliği bağdaştırırken, Harbiye, Şişli ve Beyoğlu modernizmin sembolü olmuştur. Doğu ile batı çatışması mekanlar üzerinden okuyucuya aktarılmıştır. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatına sekizi roman olmak üzere kırk eser kazandırmış olan Samiha Ayverdi de “Mesihpaşa İmamı” isimli romanında mekân olarak Fatih’i seçmiştir. Roman Balkan harbini izleyen dönemde yaşanan göç hareketi ve bir imamın Hediye adlı göçmen bir kıza gönlünü kaptırması çerçevesinde kurgulanmıştır. Oktay Akbal’ın “Garipler Sokağı” kitabı incelenen ikinci kitaptır. Romanda İkinci Dünya Savaşı yıllarında Fatih’te fakir insanların yaşadığı garipler sokağı ile, zenginlerin yaşadığı mekanlar karşılaştırılmış, mutluluğun para ile değil; sevgi, kardeşlik ve paylaşım ile geldiği vurgulanmıştır. Bu çalışmanın amacı Fatih Semti’nin seçilen hikâye ve romanlardaki mimari mekanlarını disiplinler arası bir irdeleme ile okumaya çalışmak, mekanların zihinde oluşturduğu imgelemler ile şehrin içinde Fatih imgesini sorgulamaktır. Fatih Harbiye ve Garipler Sokağı romanlarında sıklıkla bahsedilen kahvehaneler üçüncü mekân bağlamında incelenmiştir. Ayrıca tüm yazınlarda genel olarak kullanılan insan mekân ilişkileri üzerinden Fatih’in kent imgesi ve mekân beden ilişkisinin romanlara yansıması irdelenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Fatih Harbiye, Mesihpaşa İmamı, Garipler Sokağı, Mekan Algısı, Üçüncü Mekan
Kaynak
Istanbul Sabahattin Zaim University Journal of Institute of Science and Technology
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
2
Sayı
2
