Osmanlı'da su terimleri ve suyla ilgili materyaller
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Beykent Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Toplumların yerleşimlerinin ve ekonomilerinin şekillenmesinde önemli unsurlar arasında yer alan su kaynaklarına, Osmanlı Devleti'nin hakimiyeti alanındaki şehirlerin imarında büyük bir önem verilmiştir. Bu dönemde birçok su yolları, bentler, köprüler, çeşmeler, hamamlar, şadırvanlar, sebiller inşa edilmiş ve inşa edilen su yolları üzerinde suların dağıtılmasında önemli görevleri üstlenen maksemler ve su terazileri yapılmıştır. Kuruluş döneminde Bizans döneminden kalma pek çok su yapılarını kullanan Osmanlılarda köklü su sistemlerinin kurulması Fatih dönemiyledir. Bu dönemde Bizans'tan kalma eski su yolları tamir edilmiş ve bu su yollarına yenileri de eklenmiştir. Kanunî Sultan Süleyman döneminde su yollarının sevk ve idaresinde önemli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Su nazırlığı kurulmuş, suların idaresi ve sevkinde vakıflar en önemli rolü üstlenmişlerdir. Su vakıflarına bağlı olarak inşa edilen su yolları üzerinde su yolcuları, su kethüdaları, sebilciler, sakalar gibi görevliler hizmet vermiştir. Osmanlı döneminde gerçekleştirilmiş olan su teknolojilerini dönemin mimarisine ve su estetiğine uygun biçimde yapılarda görmek mümkündür. Osmanlılarla birlikte pek çok terim de su literatürümüze girmiştir. Örneğin, suların ölçümünde pişmiş toprak veya kurşundan imal edilen dairesel kesitli kısa lülelerden, dağıtımında künklerden faydalanılmıştır. Çeşmelerde suların boşa akmasını önlemek için burma lüleler kullanılmıştır. İlerleyen zamanlarda burma lülelerin yerini alan tapalar günümüzdeki muslukların ilk örneklerini oluştururlar.
Water resources are an important element in shaping the settlements and the economies of societies. In the zoning of cities under the rule of Ottoman Empire, great importance was given to the water resources. In that period, many waterways, bents, bridges, fountains, baths, şadırvans, water dispensers were built and maksems and the waterways built which took on important role in the distribution of the water. The Ottomans were used lots of water sources which were built by Byzantines and they started to use essential waterways with period of Fatih Sultan Mehmed. In that period, the old waterways were fixed and the new ones were added. In the period of Sultan the Magnificent, important arrangements about management have been made. The Ministry of Water was founded; foundations took on important role on the management. Water travelers, water kethüdas, dispensers and sakas rendered a service on the waterways. We can see these water technologies in the buildings that constructed by the Ottomans, is a perfect example of architecture and also aesthetic. Many terms are entered our literature with the Ottomans. For example short 'lules' are used for measurement of water and 'kunks' are used for distribution. Twist lules were used for preventing water wasting. Tapas, which replaced the twist lules in later times, are the first examples of modern taps.
Water resources are an important element in shaping the settlements and the economies of societies. In the zoning of cities under the rule of Ottoman Empire, great importance was given to the water resources. In that period, many waterways, bents, bridges, fountains, baths, şadırvans, water dispensers were built and maksems and the waterways built which took on important role in the distribution of the water. The Ottomans were used lots of water sources which were built by Byzantines and they started to use essential waterways with period of Fatih Sultan Mehmed. In that period, the old waterways were fixed and the new ones were added. In the period of Sultan the Magnificent, important arrangements about management have been made. The Ministry of Water was founded; foundations took on important role on the management. Water travelers, water kethüdas, dispensers and sakas rendered a service on the waterways. We can see these water technologies in the buildings that constructed by the Ottomans, is a perfect example of architecture and also aesthetic. Many terms are entered our literature with the Ottomans. For example short 'lules' are used for measurement of water and 'kunks' are used for distribution. Twist lules were used for preventing water wasting. Tapas, which replaced the twist lules in later times, are the first examples of modern taps.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tarih, History
